Văn hóa nước cà
Nếu phải nói về những điều làm tôi ấn tượng nhất ở việc ăn uống xứ Cái Mơn thì có lẻ tôi sẽ nói về nước cà và bì. Nhưng nước cà thì có phần có tìm hơn ở những nơi khác cái mùi vị đúng chất Cái Mơn. Nên tôi chỉ xin đặt tên bài này là văn hóa nước cà.
Nói về nước cà thì có hai điều để nói đó là mùi vị riêng của nước cà và những món ăn cùng với nước cà. Cả hai thứ đó ở Cái Mơn gần như là không thể tìm được ở nơi nào khác. Nói về vị nước cà thì nước cà ở Cái Mơn hoặc các vùng phụ cận khá là khác só với nước cà ở Sài Gòn. Nước không quá lỏng và trong như nước xíu mại trong Chợ Lớn. Nhưng cũng không đặc và đậm màu cam như xíu mại sốt cà trong mấy hàng cơm bụi. Nước cà ở Cái Mơn thường hơi đặc một xíu và không quá trong, có màu sắc đậm thiên về màu cam đen. Trong nước cà thường có những xác cà rất nhỏ, nhỏ đến mức khi ăn sẽ không cảm nhận được dù khi nhìn rõ ràng thấy rằng nước không trong. Ngoài ra nước cà luôn có hành lá, kiểu hành lá cháy xém có màu đen hoặc vàng chứ không hề xanh một tí nào. Vị của nước cà thì luôn đậm đà ở vị ngọt và chút mằn mặn, mùi cà chỉ thoang thoảng chứ không nhiều như ở Sài Gòn, xen trong đó là mùi thơm hành cháy đặc trưng. Kiểu nước cà này thì ăn hợp với vô số món chứ không phải chỉ có xíu mại bánh mì. Có lẻ do vậy mà người dân xứ mình cho nước cà vào đủ thứ món ăn, trong đó có những món gần như ở những nơi khác không hề ăn cùng với nước cà. Đầu tiên có thể kể đến bánh mì, xứ mình ăn bánh mì chan nước cà với hầu như mọi kiểu bánh mì chứ không nhất thiết phải là bánh mì xíu mại. Bánh mì chả, thịt nguội cũng chan nước tương lẫn nước cà tất. Riêng một món mà có thể xem là cái hồn của Cái Mơn đó là bánh mì bì, không thể nào thiếu được nước cà. Một ổ bánh mì bì đúng điệu thì luôn có dưa chua, dưa leo, bì, thịt xắt sợi và đặt biệc là chan nước cà, nước mắm và nước tương, thêm tí ngò và ớt xắt bên trên. Ngon là vậy nhưng có lẻ tôi sẽ nói về ổ bánh mì bì trong một bài khác. Ngoài bánh mì ra thì dân mình rất hay ăn xôi với nước cà. Xôi thường có chả lụa, thịt heo xắt sợi rất nhỏ cùng với trứng, quết mỡ hành và chan nước cà. Riêng xíu mại thì ngoài bánh mì ra xứ mình rất chuộng ăn cùng với bánh hỏi. Bánh hỏi xanh và trắng được cho thêm một lớp mỡ hành lên cùng dưa leo và dưa chua xắt sợi mỏng. Tất cả được ăn cùng với xíu mại viên trong nước cà nóng. Có thể xem đó là món mà tôi luôn ăn khi có dịp đi chợ sáng Cái Mơn, một món ăn mà khó ở đâu có lại được.
Chỉ có thế thôi, một loại nước cà nấu theo kiểu rất riêng và ăn cùng những thứ như bánh mì, bánh ướt, xôi hay bánh hỏi cũng đủ để tôi thấy thèm mỗi lần đi chợ Cái Mơn lúc sáng sớm.